Over The Boss en Captain Slow

19 oktober 2015

Op 5 oktober was het precies 730 jaar geleden dat Filips de Stoute overleed. Dat is nog eens een bijnaam. Maar … was die voormalige Franse vorst nu echt zo ‘stout’? Hij zal wel wat brutale geweldplegingen op zijn naam hebben – zo ging dat in die tijd. Maar ‘stout’ verwijst hier naar ‘(stout)moedig’. Zijn gevolg beloonde hem dus met dat epitheton om zijn dapperheid te eren. Moraal van het verhaal: denk twee keer na voor je afgaat op een bijnaam. Tenzij je hoort spreken over Johanna de Waanzinnige. Want die was écht gek.

Succesvol namen noemen

Sommige bijnamen liggen voor de hand: onze leraar lichamelijke opvoeding heette … Jerommeke. Want er was ook écht een fysieke gelijkenis: de man was gedrongen en ijzersterk. Andere namen zijn achteraf behoorlijk ‘getelefoneerd’: Napoleon voor de leraar Frans of Den Hollander voor de ietwat bekakt sprekende leraar Nederlands. Wel zie je meteen wat er voor een goede bijnaam nodig is: een raakvlak tussen fysiek, functie of persoonlijkheid en de bijnaam die je kiest. Alleen dan maak je kans op succes.

Sporters en politici

Bijnamen komen overal voor. Eddy ‘De Kannibaal’ Merckx en Johan ‘De Leeuw van Vlaanderen’ Museeuw: sportcommentaar is sowieso al doorspekt met metaforen en woordspelletjes. Logisch dus dat al die protagonisten bijna onmiddellijk een ‘alias’ aangemeten krijgen. Net zoals politici. Waarom? Tja, politiek op het hoogste niveau is ook best te vergelijken met topsport. Dus … ook daar een lange lijst: Karel ‘Het ijskonijn’ De Gucht, Peter ‘Harry Potter’ Balkenende, Arnold ‘The Governator’ Schwarzenegger en Herman ‘Haiku Herman’ Van Rompuy.

Diva's en ander schoon

Ook popsterren ontsnappen niet aan het bijnamenfenomeen: Michael Jackson was de King of Pop of Wacko Jacko, Springsteen is nog altijd The Boss en David Bowie blijft voor eeuwig The Thin White Duke. En als we het dan toch over diva’s hebben: Antwerpenaren smelten helemaal als je ze aanspreekt met sinjoor. Geef toe, klinkt iets charmanter dan schapenkop (Lier), wortelkrabber (Ninove) of peirdenfretter (Vilvoorde).

Wat er ook van zij, ik wens u nog een fijna taalmaand!

Jean 'my middle name is úw taalexpert' ElaN